TBMM Başkanı Şentop: “İsmet İnönü, Lozan’ı kalıcı bir çözüm olarak görmüyordu”

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, İsmet İnönü’nün bir röportajında Lozan Antlaşması ile ilgili, “Türkiye’ye yüz yıl kazandırmış olduk” ifadesini kullandığını belirterek, “Lozan’da meseleleri halletmiş, kapatmış, nihayete erdirmiş, hesabı görmüşüz demiyor. Bu ‘Biz geçici bir çözüm bulduk’ demek. Süre bir asır ama yine de çözümün kalıcı çözüm olmadığını ifade ediyor” dedi.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Ankara’da bir otelde düzenlenen “Şehadetinin 100. Yılında Said Halim Paşa Sempozyumu”na katıldı. Şentop, yaptığı konuşmada sempozyumu düzenleyen Muhafazakar Düşünce Dergisi ve katkılarından dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığına teşekkür etti. Şentop, Said Halim Paşa’nın ölümünün 100. yılı ve diğer özel günleri anmalarındaki asıl sebebin yüzyıl önceki olayların hesaplarının verilmemiş ve kapatılmamış olması olduğunu belirterek, “Bu yüzyıl olayların etkisiyle geçti. Bugünlerde dünyadaki yeni karmaşanın aslında tohumları, çekirdekleri benzeri birçok durumlar o yüzyıl öncesinde duruyor. İsmet İnönü’nün bir röportajında var aslında. Lozan ile ilgili olarak kendisi, Lozan’la Türkiye’ye yüz yıl kazandırmış olduklarını ifade ediyor. Lozan’da meseleleri halletmiş, kapatmış, nihayete erdirmiş, hesabı görmüşüz demiyor. Lehte ve aleyhte değerlendirmeler olabilir, sonuçları itibarıyla ama yüzyıl kazandırdık diyor. Bu ‘Biz geçici bir çözüm bulduk’ demek. Süre bir asır ama yine de çözümün kalıcı çözüm olmadığını ifade ediyor. Rahmetli Erbakan Hoca da Lozan’a ’bir büyük maçın devre arası’ derdi. Bugün yaşadığımız olaylar çerçevesinde de dikkate aldığımızda yüzyıl önce yaşanılanların, bitmeyen mücadelenin ve kapanmayan hesapların yeniden önümüzde olduğunu görüyoruz. İki dünya savaşı bu meselelere, yüzyıl öncesinin meselelerine kalıcı bir çözüm getiremedi. Savaş sonrası kurulan düzen de bunu sağlayamadı. Şimdi dünya 21’inci yüzyılın ilk çeyreğinde yeni bir düzen arayışıyla karşı karşıya” dedi.

“Said Halim Paşa, 24 yaşında Sultan Abdulhamit’in itibar ettiği bir kişi”

Said Halim Paşa’nın yaşadığı dönemin çok ayrıcalıklı, nevi şahsına münhasır bir ismi olduğunu söyleyen Şentop, “Öncelikle doğuşu itibarıyla şanslı bir ailede, ortamda doğmuş. Yetişme imkanları bakımından ve sahip olduğu maddi imkanlar bakımından büyük bir şansa sahip. Fakat aynı aileden birçok insan da bu şansı kuvveye çevirebilecek. Bir kere devlet adamlığı yönünden baktığımızda siyasetçi kişiliğinden ayrılan bir şey değil. Önce çok genç yaşlarda Şura-ı Devlet üyesi. 24 yaşında Sultan Abdulhamit’in itibar ettiği bir kişi. Daha sonra İttihat Terakki hükümetlerinden biraz önce hariciye nazırlığı, daha sonra da Birinci Dünya Savaşı’nda sadrazam olarak görev yapmış bir kişi. Siyasi olarak İttihat Terakki’nin Katib-i Umumiliği görevinde bulunmuş” diye konuştu.

Sempozyum, katılımcıların Şentop’la çekildi hatıra fotoğrafının ardından ilk oturum ile devam etti. “Bir Düşünür ve Devlet Adamı: Said Halim Paşa”, “İslamcılık, Muhafazakarlık, Batıcılık Bağlamında Said Halim Paşa” ve “Said Halim Paşa’da Din-Toplum-Siyaset” başlıklı üç oturumda gerçekleştirilecek sempozyuma, Muhafazakar Düşünce Dergisi Editörü Prof. Dr. Hamit Emrah Beriş, 1. oturuma başkanlık yapan Doç. Dr. Hasan Doğan’ın yanı sıra çok sayıda akademisyen ve dinleyici katıldı.