Cumhuriyet tarihimizin kutublarından: Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç, vefatının 60. yılında ZKS’de anıldı

Selçuklu tarihi üzerine olan çalışmalarıyla bilinen; Türk Tarih Kurumu’nun kurucularından Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç vefatının 60. Yılında Zeytinburnu Kültür Sanat’ta düzenlenen panel ile anıldı.

Türk tarihçisi, özellikle Selçuklu Tarihi alanında yaptığı çalışmalarla bilinen Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç, vefatının 60. Yılında ZKS’de düzenlenen panel ile anıldı. Ahmed Güner Sayar’ın oturum başkanlığını yaptığı panele; Prof. Dr. Fahameddin Başar, Beşir Ayvazoğlu ve Ömer Hakan Özalp de konuşmacı olarak katıldı.

“Hayatı daraltarak yaşamayı seven tipler”

Beşir Ayvazoğlu, Zeytinburnu Merkezefendi Kabristanı’nın ebedi sakinlerinden olan Mükrimin Bey’in hatıralarından şu şekilde bahsetti: “Mükrimin Bey, büyük bir tarihçi, kültür ve sohbet adamıdır. Ahmet Hamdi Tanpınar ve bazı dostları onun hakkında, “Hayatı daraltarak yaşamayı seven tipler” olarak bahsederdi. Bu, Mükrimin Halil ve arkadaşları için de geçerlidir. O ve arkadaşları Şehzadebaşı, Aksaray, Beyazıt ve Sultanahmet sınırlarında yaşar, tüm ilmi ve entelektüel sohbetlerini bu çerçevede gerçekleştirirlerdi. Eskiden kültür merkezi ve seminer salonları tarzında buluşma mekânları olmadığı için bu veçhedeki insanlar kahvehanelerde buluşur ve sanatkârlar kalbi mahallelerde sohbet ederlerdi. Mükrimin Halil, tam bir sohbet adamıdır, belki bu yönünden dolayı az yazmıştır. Onun az yazmasından her zaman sitayişle bahsedilir tabii bu menfi anlamda değil, hocanın engin bilgisinden az istifade edilmesinden dolayıdır” dedi.

“Herkes kitap okur, Mükrimin kütüphane okur”

Prof. Dr. Fahameddin Başar ise Yinanç’ın hikâyesini ilmi ve entelektüel çalışmaları özelinde anlattı. Başar, “Hoca ilk eğitimini memleketi Elbistan’da alır ve daha sonra İstanbul’a gelir. İstanbul’da Mektebi Mülkiyetin 2. sınıfını bitirip son sınıfına geçtiği yaz İbn Bîbî’nin tarihini tercüme eder. Genç yaşta ciddi çalışmalar içerisindedir. Türk Tarih Encümenliği’nde çalışmaya başlar ve bu kurum tarafından Fransa’ya gönderilir. Paris’te Selçuklu tarihiyle ilgili yabancı kaynakları tarama fırsatı bulur. 1933 yılına geldiğimizde Üniversiteler Kanunu ile Darülfünun lağvedilir. Hoca, İstanbul Üniversitesi’nde Orta Zamanlar Şark Tarihi Doçenti olarak göreve başlar ve bu kürsünün kurucu başkanı olur. Hocanın ilmi çalışmaları o kadar şahsına münhasırdır ki üniversite senatosu tarafından “ordinaryus” sıfatı verilir. Bu künyeyi almasında hocanın uluslararası çalışmaları da etkilidir. Hayatı kütüphanelerde geçen hocamız için “Herkes kitap okur, Mükrimin kütüphane okur” denmiştir” şeklinde konuştu.

Ömer Hakan Özalp Cumhuriyet Tarihimizin Kutublarından Yinanç’ı tarihle olan yakın ilgisine değinerek; “Gerek İstanbul kütüphaneleri gerek Paris, Madrid, Londra gibi Batı ülkelerindeki bütün kütüphanelerden Selçuklu tarihiyle ilgili kitapları bulunduğu şehre ister ve inceleyip yerlerine tekrar gönderir. Yurt dışındayken Türkiye’de bulunmayan Selçuklu Tarihi ile ilgili eserleri de istinsah ederek ülkeye getirir. Hoca sadece okulda ve kütüphanelerde ders vermez. Anadolu’dan gelen her davete icabet eder ve İzmit’ten Diyarbakır’a kadar pek çok şehirde hem ders verir hem de saha çalışmaları yapar. Anadolu’daki kitabeleri kaydeden bir projede yer alır ve heyetin kurucu başkanlığını yapar. Bu proje ile topladıkları malzeme hâlâ Türk Tarih Kurumu’ndadır ve bir kısmı yayımlanmaya hazırdır” ifadelerini kullandı.

Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç kimdir

Ord. Prof. Mükrimin Halil Yinanç 1900 yılında Elbistan’da doğdu. Rüştüyeye (ortaokul) Malatya’da başladı. İkinci yıldan itibaren Mardin ve Diyarbakır’da öğrenimine devam etti. İstanbul’da Gelenbevi Sultanisi’nde idadiyi (liseyi) tamamlayarak 1916 yılında mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Darülfünunu, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü’ne girdi ve mezun olduktan sonra 1919’da Mülkiye’ye kaydolan Mükrimin Halil buradan da 1921’de mezun oldu. İstanbul’da 1921 – 1925 yılları arasında kütüphane müdürlüğü yaparken buradaki başarılı çalışmaları dolayısıyla, araştırma yapmak üzere, devlet tarafından Paris’e gönderildi. 1925 – 1927 yılları arasında iki yıl süreyle Paris’te araştırmalarını yaptıktan sonra Eylül 1927’de yurda döndü. Galatasaray ve Kabataş Liseleri’nde tarih öğretmenliği görevinde bulunan Mükrimin Halil Yinanç, 1931 yılında kurulan Türk Tarih Kurumu’nun kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1933 yılında üniversite reformu yapıldığında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne doçent olarak atandı. 1941 yılında Profesör, 1957 yılında da Ord. Profesör unvanlarını aldı. Yinanç, 22 Aralık 1961 tarihinde vefat etti.